Vakıflar, ictimai hayatımızın en değerli müesseseleşmelerinden biridir. Çünkü vakıflar özü itibariyle toplum olarak yaşayan insanların her tür insani ihtiyaçlarını karşılama üzere tesis edilmiş kurumlardır. O kadar çok vakıf var ki; adını bile bilemediğimiz binlerce vakıf kuruluşu var. Hepsi de Allah adına kurulmuş birer müessese olarak topluma hizmet vermektedirler. "İnsanların en hayırlısı; insanlara iyilik edenlerdir" buyruluyor. Madem ki, müminiz ve kardeşiz; İslam'ın ve müslümanlığın gereği olarak her anlamda birbirimize destek veririz. Hizmetler Osmanlıda, kurumsallaştırılmış olan vakıflar sayesinde en iyi noktaya taşınmıştır. Devlet büyük bir organizasyondur. Halkın ve tebaların sosyal hayat içinde durumlarına göre hayır kampanyaları içinde bulunması, hava, su ve ekmek kadar zaruridir.
İslam’ın ilk yıllarından beri, hayır müesseseleri olarak kabul edilen vakıfların tesisi; İslam’a mensup olanların yoğun olduğu toplumlarda önemli bir yer tutmuştur. Osmanlı Devleti’nin ilk dönemlerinde oluşan vakıf sisteminde, kendilerinden önceki Türk ve İslam vakıf uygulamalarından esinlenmişlerdir. Özellikle fetihlerden sonra beliren sosyal ihtiyaçların karşılanması için yapılan yapılar, her alanda hayrat işlerinin yerine gelmesi konusunda işlevselliklerini yerine getirmişlerdir. Bir anlamda İslam medeniyeti vakıflarla kurulmuş; kesintisiz olarak yapılan hizmetler Allah için yapılan hizmetlerdir. Vakıf Allah için kurulur ve onunla insana hizmet sunulur. Vakfı kuran kişi yada kişiler, vakfı hangi hizmetin yerine getirilmesini istiyorlarsa, vakfiyesinde belirtir ve onun dışında vakfa bağışlanan bağışlar, başka bir hayır işlerinde kullanılamaz. Her sosyal müessesenin yapımı, bakımı ve yaşaması için vakıflar üzerine düşen görevi eksizksiz olarak yerine getirir.
Osmanlı tarih boyunca, toplumların ve tebaların kaynaşmasını bir anlamda vakıf hizmetleriyle sağlamıştır. Fethettiği ve gittiği yerlere çil çil kubbeler serpiştirmiştir. Camiler, mescidler, türbeler, medreseler, kemenrler, kuleler, sarnıçlar, hanlar, hamamlar, rasathaneler, kervansaraylar, köprüler, imarathaneler, şifahaneler birer vakıf eserleridir!.. Osmanlı gittiği her yere sadece adalet götürmekle yetinmemiş, aynı zamanda sevgisini, şefkatini ve merhametini göstermiştir.
Fatih Sultan Mehmed Han’ın Ayasofya için vakfiyesini bir hatırlayalım; «İşte bu benim Ayasofya Vakfiyem, dolayısıyla kim bu Ayasofya'yı camiye dönüştüren vakfiyemi değiştirirse, bir maddesini tebdil ederse, onu iptal veya tedile koşarsa, fasit veya fasık bir teville veya herhangi bir dalavereyle Ayasofya Camisi'nin vakıf hükmünü yürürlükten kaldırmaya kastederlerse, aslını değiştirir, füruuna itiraz eder ve bunları yapanlara yol gösterirlerse ve hatta yardım ederlerse ve kanunsuz olarak onda tasarruf yapmaya kalkarlar, camilikten çıkarırlar ve sahte evrak düzenleyerek, mütevellilik hakkı gibi şeyler ister yahut onu kendi batıl defterlerine kaydederler veya yalandan kendi hesaplarına geçirirlerse ifade ediyorum ki huzurunuzda, en büyük haram işlemiş ve günahları kazanmış olurlar. Bu sebeple, bu vakfiyeyi kim değiştirirse, Allah'ın, Peygamber'in, meleklerin, bütün yöneticilerin ve dahi bütün Müslümanların ebediyen laneti onun ve onların üzerine olsun, azapları hafiflemesin onların, haşr gününde yüzlerine bakılmasın. Kim bunları işittikten sonra hala bu değiştirme işine devam ederse, günahı onu değiştirene ait olacaktır. Allah'ın azabı onlaradır. Allah işitendir, bilendir.» Buradan da anlıyoruz ki; vakıf amacı dışında kullanılıyorsa vebali büyüktür. Bu vebalden kurtulmanın yolu da şuur sahibi olabilmektir.
Profösör
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder